Ερεθίσματα για μια ευρωπαϊκή πολιτική ατζέντα για το μέλλον

1. Η επιβεβαίωση μιας ευρωπαϊκής ταυτότητας χωρίς εμπειρικές αποδείξεις στη ζωή των Ευρωπαίων πολιτών θα ήταν επιζήμια για το σχέδιο ολοκλήρωσης. Οι προβληματισμοί για τη δυνατότητα ευρωπαϊκής ταυτότητας πρέπει να πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο της συζήτησης για την κυριαρχία και να σχετίζονται με το ζήτημα της κυριαρχίας.
   
   
2. Η νομιμότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να επαναδιαπραγματευτεί. Τα ζητήματα του χώρου, της κυριαρχίας και της ταυτότητας θα πρέπει να παρέχουν κεντρικά σημεία προσανατολισμού για τον πολιτικό και κοινωνικό λόγο. Η υποχώρηση σε μια λειτουργική λογική ολοκλήρωσης (ολοκλήρωση της αγοράς), που υποτίθεται ότι διευκολύνει την αποδοχή, μπορεί να φαίνεται ελκυστική μπροστά στον αυξανόμενο ευρωσκεπτικισμό, αλλά τελικά αποξενώνει τους πολίτες της Ένωσης από το σχέδιο ολοκλήρωσης. Αντί να διατηρηθεί το ζήτημα της νομιμότητας σε ένα υποτιθέμενο  κενό χωρίς πολιτική διάσταση, υπάρχει ανάγκη για αμφιλεγόμενες και ταυτόχρονα αφοσιωμένες συζητήσεις σχετικά με τις σφαίρες εγκυρότητας (χώρος), την ικανότητα δράσης (κυριαρχία) και τις αξίες (ταυτότητα) της Ευρώπης.
   
   
3. Ο διάλογος για την ευρωπαϊκή πολιτική πρέπει να ασχοληθεί ιδιαίτερα με το ζήτημα της κυριαρχίας, το οποίο αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο ή το σημείο αγκύρωσης της διαδικασίας ολοκλήρωσης. Η ευρωπαϊκή κυριαρχία παραπέμπει κυρίως σε μια εξωτερική, ρεαλιστική πολιτική ανεξαρτησία έναντι άλλων γεωπολιτικών παραγόντων, αλλά όχι σε μια εσωστρεφή αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε σχέση με τα κράτη μέλη της. Αντί απλώς να διεκδικούν την κυριαρχία της ΕΕ, οι επιστήμονες και οι πολιτικοί πρέπει επομένως να εξετάσουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τι σημαίνει η «στρατηγική κυριαρχία» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πώς διαφέρει από την απλή στρατηγική αυτονομία, ποιες αρμοδιότητες χρειάζεται η Ένωση για να επιτύχει στρατηγική κυριαρχία και αν αυτό δεν πρέπει τελικά να συνεπάγεται επίσης αλλαγή στη δομή της κυριαρχίας στις εσωτερικές σχέσεις.
   
   
4. Η Ευρώπη βιώνει αυτήν τη στιγμή μια κρίση ταυτότητας επειδή οι παραδοσιακές αφηγήσεις που τη συνδέουν προφανώς δεν είναι (ή δεν είναι πλέον) βιώσιμες. Ωστόσο, αυτές οι αφηγήσεις είναι υψίστης σημασίας για την καθημερινή ζωή των ευρωπαίων πολιτών. Προκειμένου να σταματήσει η προοδευτική διάβρωση του σχεδίου ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, χρειάζονται νέες κοινές αφηγήσεις που, παρά την ποικιλομορφία και την πολυφωνία, προσφέρουν τη δυνατότητα για μια πειστική ταύτιση με την Ευρώπη και τις αξίες της. Αυτό επιτρέπει νέες δυναμικές ολοκλήρωσης και, τελικά, νέες συζητήσεις για το ζήτημα της κυριαρχίας.
   
   
5. Τα ζητήματα του χώρου είναι συστατικά για τη γένεση μιας ευρωπαϊκής πολιτικής δημόσιας σφαίρας. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να αναφέρονται σε μια γεωγραφική οριοθέτηση από μία μη ευρωπαϊκή σκοπιά, αλλά θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για τον θετικό προσδιορισμό ενός «φανταστικού χώρου» των κοινών αξιών και κανόνων της Ευρώπης. Τέτοιες προσπάθειες προσδιορισμού θα προκαλέσουν χωρίς αμφιβολία (γόνιμες) διαδικασίες αμφισβήτησης (αμφισβητήσεις με την έννοια του A. Wiener). Αυτά μπορεί να φαίνονται ριψοκίνδυνα με την πρώτη ματιά, αλλά είναι εξίσου απαραίτητα για τη γένεση ενός ευρωπαϊκού πολιτικού κοινού όσο και για τη μετάδοση από την οικονομική στην πολιτική ολοκλήρωση, η οποία έχει συχνά υποστηριχθεί, αλλά απέχει πολύ από το να πραγματοποιηθεί.

_______

Translated by Vasiliki Strati and Garyfallos Stylianidis. Both study law at the Democritus University of Thrace in Greece and are currently doing an ERASMUS stay at the University of Hamburg.